Obszary chronionego krajobrazu

Obszar chronionego krajobrazu,zgodnie z art. 23.1. Ustawy o ochronie przyrody z dnia 16 kwietnia 2004 roku (Dz. U. 04.92.880. z dnia 30.04.2004 r.), „obejmuje tereny chronione ze względu na wyróżniający się krajobrazo zróżnicowanych ekosystemach, wartościowe ze względu na możliwośćzaspokajania potrzeb związanych z turystyką i wypoczynkiem lub pełnionąfunkcją korytarzy ekologicznych".Zasięg terytorialny Nadleśnictwa Sieniawa obejmuje części dwóch obszarówchronionego krajobrazu: Sieniawskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu(większość powierzchni Nadleśnictwa) i Kuryłowskiego Obszaru ChronionegoKrajobrazu (niewielki północno-zachodni kraniec obrębu Rudka).

Sieniawski Obszar Chronionego Krajobrazu

Sieniawski Obszar Chronionego Krajobrazu powołany został uchwałą WRN w Przemyślu Nr XX/148/87 z dnia 25 czerwca 1987 roku, utrzymaną w mocy Obwieszczeniem Wojewody Przemyskiego z dnia 11 grudnia 1990 r. Najnowszym dokumentem określającym jego powierzchnię, granice, oraz obowiązujące zakazy i nakazy jest Rozporządzenie Nr 84/05 Wojewody Podkarpackiego z dnia 29 listopada 2005 r. (Dz. Urz. Woj. Podkarpackiego Nr 149, poz. 2435).

Obszar, jako jeden z elementów regionalnego systemu wielkoobszarowych form ochrony przyrody, położony jest w północnej części województwa podkarpackiego ,   w   powiecie   jarosławskim ,   na  terenie   gmin:   Jarosław i   Wiązownica ,  oraz   w   powiecie   lubaczowskim ,  w  gminach: Stary Dzików i Oleszyce, a także w powiecie przeworskim, na terenie gmin: Adamówka, Sieniawa i Tryńcza oraz miasta Sieniawa.

 Całkowita powierzchnia obszaru wynosi 52408 ha, z czego w zasięgu terytorialnym Nadleśnictwa Sieniawa leży 21797,59 ha, a 13288,17 ha stanowiągrunty pod zarządem nadleśnictwa.

Duże zróżnicowanie siedlisk oraz różnorodność szaty roślinnej składają sięna wyjątkowe walory przyrodnicze i krajobrazowe tego terenu, wchodzącego w skład rozległego kompleksu Lasów Sieniawskich, stanowiących część dawniej Puszczy Sandomierskiej. Na żyznych glebach części wschodniej występują lasy i bory mieszane nadające krajobrazowi niepowtarzalne piękno dzięki znacznej różnorodności form i stopniowemu przechodzeniu jednych w drugie. W zachodniej   części   przeważa   krajobraz   kulturowy   związany   z   doliną   Sanu i Lubaczówki (BULiGL 2011).

Flora w tej części jest niezwykle ciekawa. Liczną grupę stanowią gatunki typowo leśne związane głównie z żyznymi, cienistymi lasami, nierzadko reprezentujące górski element florystyczny. Do rzadszych spośród nich należą: gnieźnik leśny, śnieżyczka przebiśnieg, listera jajowata, ciemiężyca zielona oraz rosiczka okrągłolistna. Nieco pospolitsze to: wawrzynek wilcze łyko, bluszcz pospolity, widłak jałowcowa ty i widłak goździsty. Interesujące gatunki roślin chronionych występują również na łąkach m.in.: kosaciec syberyjski, goździk pyszny, goryczka wąskolistna i mieczyk dachówkowaty. Najcenniejszy fragment drzewostanu został objęty ochroną w ramach rezerwatu przyrody Lupa.

Występująca tu fauna jest typowa dla terenów nizinnych. Z ssaków można spotkać: wilka, łosia, jelenia, borsuka, kunę leśną, orzesznicę; z ptaków gadożera, pszczołojada, kobuza, muchówkę żałobną, cietrzewia, jarząbka, bociana czarnego, remiza; z płazów: ropuchę zieloną i paskówkę.

Ciekawie  reprezentuje się ten obszar  pod względem ichtiologicznym. W nurtach rzek  występują: dziki karp sazan, leszcz, sandacz, sum, sumik karłowaty, wzdręga i ciernik. Z gromady owadów występują: jelonek rogacz, kozioróg dębosz, modliszka i pachnica dębowa. Dodatkowymi elementami różnicującymi krajobraz są łąki i pola uprawne w dolinie Sanu (www.epodkarpacie.com).

 Na terenach Sieniawskiego O.Ch.K. znajduje się szereg zabytków kultury materialnej, z których najcenniejsze związane są z historią rodziny chorążego koronnego Mikołaja Sieniawskiego, który w 1672 r. założył Sieniawę na gruntach wsi Dybków. Obecnie podkreślają je: Zespół Pałacowo – Parkowy w Sieniawie – była rezydencja magnacka (w pałacu tym gościli m.in. Tadeusz Kościuszko i car Aleksander I.) Sieniawa posiada również zespół klasztorny o.o. Dominikanów z 1719 - 1754 r. i kościół parafialny z 1753 r. Do interesujących zabytków zaliczyćmożna również ratusz w Sieniawie pochodzący z II poł. XIX w., obecnie siedziba urzędu gminy. Cerkiewna architektura sakralna dobrze zachowała się w Dobrej, Leżachowie, Cewkowie i Rudce.

W ostatniej z wymienionych miejscowości w pobliżu cerkwi rośnie najgrubszy dąb szypułkowy w województwie, mający 870 cm obwodu pnia w pierśnicy (Plan Ochrony Przyrody 2011 – 2020).

Kuryłowski Obszar Chronionego Krajobrazu

Kuryłowski Obszar Chronionego Krajobrazu powołany został na mocy Rozporządzenia Wojewody Rzeszowskiego Nr 35 z dnia 14 lipca 1992 r. na powierzchni 13000 ha. Najnowszym dokumentem określającym jego powierzchnię(13500 ha), granice, oraz obowiązujące zakazy i nakazy, jest Rozporządzenie Nr 78/05 Wojewody Podkarpackiego z dnia 31 października 2005 r. (Dz. Urz. Woj. Podkarpackiego Nr 138, poz. 2104, zm. Nr 149, poz. 2435).

Obszar zlokalizowany jest na terenie gmin Kuryłówka i Leżajsk w powiecie leżajskim. Całkowita powierzchnia obszaru wynosi 13500 ha, z czego w zasięgu terytorialnym Nadleśnictwa Sieniawa leży 2090,79 ha, a 255,46 ha stanowią grunty   pod   zarządem   nadleśnictwa   (BULiGL 2011). Ten   niewielki   obszar w północno – zachodniej części nadleśnictwa zajmująsiedliska borów, borów mieszanych i świeżych, zubożałe grądy oraz łęgi. Otwartym przestrzeniom towarzyszą głównie łąki wilgotne z rzędu Molinietalia i Arrhenatheretalia oraz zbiorowiska  segetalne  pól  uprawnych. Pozostała  część  obszaru  obejmuje  jeden z bardziej wartościowych pod względem przyrodniczym i krajobrazowym terenów województwa podkarpackiego.

Głównymi elementami geomorfologicznymi tej części Kotliny Sandomierskiej jest dolina Sanu oraz rozległa platforma Płaskowyżu Tarnogrodzkiego podnosząca się w kierunku Roztocza. Na swoisty krajobraz tego równinnego terenu składa się mozaika łąk i pól uprawnych, zadrzewień śródpolnych i zwartych kompleksów leśnych. We florze tego terenu spotkać można szereg rzadkich taksonów objętych często ochroną gatunkową. Do najciekawszych spośród nich należą: storczyk cuchnący Orchis coriofora, buławnik wielkokwiatowy Cephalanthera damasonium, listera jajowata Listera ovata oraz bardzo rzadki kruszczyk błotny Epipactis palustris podawany z miejscowości Słoboda.

Obszar zajmuje w województwie dość wysoką pozycję pod względem walorów faunistycznych. Do rzadkich gatunków występujących na tym terenie należą: wilk Canis lupus, cietrzew Lyrurus tetrix, zimorodek Alcedo atthis, jarząbek Tetrastes bonasia, pustułka Falco tinnunculus, krogulec Accipiter nisus, sowa uszata Asio otus, bocian czarny Ciconia nigra. W gminie Kuryłówka stwierdzono ponadto kolonię jaskółek brzegówek Riparia riparia oraz znaczną liczbę gniazd bociana białego Ciconia ciconia.

Kryłowski O.Ch.K. obfituje również w zabytki kultury materialnej – kościoły, cerkwie, kaplice, młyny, dwory i parki podworskie. Do atrakcji turystycznych należy zabytkowa kapliczka w Brzyskiej Woli oraz cerkwie w Dąbrowicy Dużej i Kulnie. Większość z nich zlokalizowana jest jednak poza gruntami leżącymi w zasięgu działania Nadleśnictwa Sieniawa.